شعر افغانستان از ۷۰ سال پیش به فلسطین و صهیونیسم توجه دارد


خبرگزاری مهر، گروه فرهنگ و ادب _ جواد شیخ الاسلامی: شامگاه شنبه ۸ دی بود که در حاشیه برگزاری اختتامیه کنگره ملی شعر شهید القدس، از کتاب «گزیده شعر فلسطین» رونمایی شد. این کتاب به کوشش سیدمحمدمهدی شفیعی، حسین مؤدب، و با مقدمه و گزینش نهایی محمدکاظم کاظمی توسط انتشارات «مکتب حاج قاسم» به بازار نشر عرضه شده است.

محمدکاظم کاظمی شاعر و دبیر علمی کنگره ملی شهید القدس در گفتگو با مهر درباره ضرورت انتشار کتاب «گزیده شعر فلسطین» ‌، گفت: به نظرم انتشار این کتاب از دو جهت اهمیت و ضرورت داشت. یک اینکه از انتشار مجموعه شعرهایی که قبلاً در این زمینه منتشر شده بود، مثل کتاب «زیتون و سنگ‌» به کوشش آقای کیاسری یا کتاب «از خیبر جنوب» به کوشش آقای قزوه، سال‌های زیادی گذشته بود و در این مدت شعرهای زیادی سروده شده بود. طبیعتاً جامعه فرهنگی، پژوهشگران، اهالی رسانه و علاقه‌مندان به این موضوع نیاز به کتابی داشتند که این شعرها را در بر داشته باشد و آن کتاب بتواند تا حدودی در این زمینه حکم مرجع را پیدا کند. طبیعتاً ضرورت داشت که این کتاب پس از چند سال منتشر شود.

انتشار این کتاب با توجه به شعرهای تازه و فراوان، ضرورت داشت

وی افزود: ضرورت دوم برای انتشار این کتاب این بود که در این مدت شعرهای زیادی با موضوع فلسطین گفته شده بود. در این چند سال حوادث و تحولات زیادی، با سرعت و پی در پی، اتفاق افتادند که هرکدام مسأله‌ای مهم بودند. از شهادت سردار سلیمانی بگیریم تا وقایع مقاومت در منطقه و ماجرای طوفان الاقصی و بعد از آن. اینها حوادث متعددی بود که پشت سر هم اتفاق افتادند و شعرهای زیادی در این زمینه‌ها نوشته شد. یعنی مقدار قابل توجهی شعر در این سه چهار سال سروده شد که جا داشت اینها در کتابی منتشر شود. بعضی وقت‌ها تحولات زیاد نیست و شعرهایی که سروده می‌شود آنقدر زیاد نیستند که در قالب یک کتاب منتشر شوند، ولی درباره مقاومت، مسأله فلسطین و نقش سردار سلیمانی در جبهه مقاومت اینگونه نبود.

شعر افغانستان از ۷۰ سال پیش به فلسطین و صهیونیسم توجه داشت

«گزیده شعر فلسطین» از نظر سنی جوان است

این شاعر درباره ویژگی‌های کتاب «گزیده شعر فلسطین» و شعرهایی که در این کتاب منتشر شده‌اند، بیان کرد: یک ویژگی که به نظرم اهمیت داشت، این بود که ما در این کتاب از شعرهایی که در سال‌های قبل برای فلسطین سروده شده بود و جزو کارها و کتاب‌های قبلی بود، استفاده کردیم. این تصمیم را از این جهت گرفتیم که این کتاب از نظر زمانی یک بازه طولانی را در بر بگیرد و کتاب جامعی باشد. در صورتی که کتاب‌های قبل دوره‌های کوتاه‌تری را پوشش می‌دادند و سال‌ها از انتشار آنها گذشته بود. ویژگی دیگر اینکه ما یک موج از شعر شاعران را داریم که اکثراً جوان و تا حدودی میانسال هستند و در دوره‌های قبل کمتر حضور داشتند و کیفیت کارشان هم خیلی خوب است. وقتی این کتاب را می‌بینیم، بیشتر شعرهای خوب از شاعران جوان است. طبیعتاً این کتاب از این جهت هم با مجموعه‌های قبلی که منتشر شده بود، متفاوت بود. چون شاعران مجموعه‌های قبلی یا به دوره میانسالی و کهن‌سالی رسیده‌اند و یا حتی بعضی از آنها هم فوت کرده‌اند، اما شاعران این کتاب اکثراً جوان هستند و شعرهای خوبی هم می‌نویسند. یعنی کتاب از نظر سنی جوان است.

نویسنده کتاب «رصد صبح» شعرهای شاعران جوان درباره فلسطین و غزه را عینی‌تر دانست و اضافه کرد: شعرهای نسل‌های قبل یک مقدار کلی‌تر است و کلی‌گویی بیشتری دارد، ولی در شعر شاعران جوان وقایع و مسائل به صورت عینی‌تر است و همچنین بهره‌مندی بیشتری از تکنیک شعر دارد. در مجموع تکنیک شعر خیلی پیشرفت داشته و زبان و تخیل و مضمون‌پردازی شاعران جوان، چه در موضوع فلسطین و چه در سایر موضوعات، از نسل قبل از خودشان بسیار بهتر شده است.

شاعران افغانستان از ۷۰ سال پیش به مسأله فلسطین توجه داشته‌اند

کاظمی در پاسخ به این سوال که شاعران افغانستانی چقدر به آرمان فلسطین توجه داشته‌اند، گفت: این موضوع در شعر افغانستان بسیار سابقه دارد. نکته جالب این است که در شعر علامه سید اسماعیل بلخی، یعنی شاعری که تقریباً در حدود ۷۰ سال پیش زندگی می‌کرده است هم نمونه‌هایی از پرداختن به موضوع فلسطین و صهیونیسم وجود دارد. بعد از آن استاد خلیل‌الله خلیلی در یکی از کتاب‌های خودش یک مثنوی دارد که اتفاقاً در زمانی نوشته شده است که موشه دایان نخست وزیر رژیم صهیونیستی است. می‌دانیم که موشه دایان یک چشمش آسیب دیده بود؛ به همین دلیل استاد خلیلی می‌گوید «دشمن بیدار با یک چشم خویش / کاروان مرده را افکنده را پیش». استاد خلیلی در کتاب خودش یک غزل هم دارد که در آن به موضوع فلسطین اشاره می‌کند:

«در این صحرا مگر در خون نشسته کاروان امروز

که آهنگ جرس آتش زند در مغز جان امروز

نه خالد ماند و آثارش، نه ایوبی و تلوارش

ز یک لب برنمی‌آید حدیث رفتگان امروز

برای سجده تسلیم در عرض نیاز خویش

وضو باید گرفت از خون پاک کشتگان امروز»

این شاعر در پایان درباره حضور فلسطین در شعر شاعران جوان و معاصر افغانستان ادامه داد: بعد از آن هم در شعر نسل‌های بعد مخصوصاً در نسلی که الآن در حال فعالیت هستند، شعرهای زیادی داریم. آقای ابوطالب مظفری شعر خوبی دارد که در کتاب «شهریاری و شتربانی» ایشان منتشر شده است. مهران پوپل شاعر جوان ما که اتفاقاً در این ماه‌ها در ایران درخشیده است، ایشان دو سه تا غزل دارد که اخیراً هم سروده است. بعضی از شاعران معاصر مثل حکیم بینش و برادران مبارز و بسیاری از شاعران جوان هم به این موضوع پرداخته‌اند و در مجموع توجه شاعران افغانستان به این موضوع پررنگ است.



منیع: خبرگزاری مهر

تنها راه حل مقاومت است؛ «خار و میخک» همدلی با مردم فلسطین است


به گزارش خبرگزاری مهر، دومین نشست دورهمی و رویداد جمع‌خوانی پانزدهمین پویش کتابخوانی «کتاب‌قهرمان»، با محوریت کتاب «خار و میخک» نوشته یحیی السنوار با همکاری تشکل های زنان انقلاب اسلامی در کافه غربی خانه اندیشه ورزان برگزار شد.

در این نشست مادران شریف ایران زمین، خانه مادری، ستاد مادران ایران، خانه نسا و مرکز رسانه‌ای شیرازه، مریم کثیری فعال فرهنگی و رسانه، پروانه شکوری نماینده تشکل مادران شریف ایران زمین و مریم چهرقانی کارشناس کتاب و همچنین جمعی از علاقه‌مندان حضور داشتند.

در ابتدای نشست مریم کثیری گفت: بحث ما در اینجا فراتر از کتاب است و می‌خواهیم به این موضوع بپردازیم که چه طور می‌توانیم سنوارها را تربیت و تکثیر کنیم؟ برای پاسخ به این سوال باید اندکی دورنمای فضای تربیتی در همه دنیا را مرور کنیم و جا و نسبت خودمان را در آن پیدا کنیم. همه فلاسفه و روانشناسان دنیا قرار است به این سوال پاسخ دهند که انسان چطور حالش خوب می‌شود؟ در دو سر طیف این اندیشه یک گروهی قرار دارد که معتقد است حال خوب انسان در گرو لذت محض است و در طرف دیگر گروهی معتقد به این هستند که حال خوب در گرو معنا است. ویکتور فرانکل معتقد است که معنا در رنج زندگی خودش را نشان می‌دهد. در اسلام هم خدا می‌گوید لقد خلقنا الانسان فی کبد، ما انسان را در سختی آفریدیم.

وی افزود: در کتاب خار و میخک ما کودکی را می بینیم که دائماً در رنج است و خانواده نحوه مقاومت در رنج و سختی را به او می‌آموزد. یکی از ویژگی‌های فرزندان نسل مقاومت تاب‌آوری بالا است. افرادی که تاب‌آوری بالاتری دارند انسان‌های خوشبخت‌تری هستند. در هنگام سختی و رنج اضطراب کمتر و آرامش بیشتری دارند همانند شخصیت پدربزرگ در کتاب خار و میخک که به هنگام جنگ و حمله رژیم صهیونیستی به اردوگاه حتی حاضر نشد خانه را ترک کند و به پناهگاه برود. ما در دوره‌ای زندگی می‌کنیم که راه و چاره‌ای جز تربیت نسل مقاوم نداریم و اگر انسان مقاوم تربیت کنیم موفق شده‌ایم که انسان خوشحال و خوشبخت تربیت کنیم.

کثیری ادامه داد: ما برای تربیت کودک باید در مقابل او الگو قرار بدهیم. سه نوع الگویی که در زندگی با آن مواجه هستیم عبارت‌اند از: قهرمان واقعی، قهرمان داستانی و قهرمان روزمره. اگر این مثلث را توانستیم هم‌سو کنیم در نتیجه الگوی مشخصی داریم. اولین قهرمان کودک مادرش است. والدی موفق است که رنج زندگی خودش را با یک رنج بزرگتر گره بزند و کودک را با رنج‌های دیگر آشنا کند مثل رنج کودکان فلسطین. در مرحله بعد والدین خودشان الگوی لبخند زدن به رنج‌ها می‌شوند. مادر قهرمان، دارای ویژگی‌های شجاعت، مقاومت، تاب آوری، تفکر انتقادی و توانایی حل مسئله است که می‌تواند به رنج‌های زندگی لبخند بزند.

مریم چهرقانی نیز در ادامه این نشست گفت: ما در تمام ساحات زندگی با سه‌گانه، حقوق، تکالیف و مسئولیت سروکار داریم که اگر والدین برای تربیت فرزندان آن را به کار گیرد بچه یاد می‌گیرد که بهره‌مندی از هر حقی با خودش تکلیف و مسئولیتی برای او دارد، همان چیزی که به زیبایی در کتاب می‌بینیم که هیچ کدام از بچه‌ها بی‌مسئولیت نیستند و با مدیریت مادر هر کدام گوشه‌ای بار زندگی را به دوش کشیده‌اند. نکته دیگر تاب‌آوری مادر در این کتاب است بسیار زیاده است و شخصیتی محکم و با اراده دارد که سعی می‌کند برای هر مسئله‌ای راه حلی پیدا کند هر چند ممکن است نتیجه‌بخش نباشد اما هیچ وقت در برابر هیچ مسئله‌ای منفعل نیست.

وی افزود: ما در کتاب می‌بینیم که این بچه‌ها هر چقدر بزرگ‌تر می‌شوند رنجی که در زندگی دارند و مسائل و مشکلات شان نیز بزرگ‌تر می‌شود و در هر چالش تربیتی که پیش می‌آید عملاً یک مادر تنها را داریم. انگار یحیی سنوار تعمدی داشته که این تنهایی زنان را نشان داده و به دنبال بیان این نکته بوده که دلگرمی آنها مقاومت و مبارزه مردان بوده و زنان و مادران به این دلگرم بودند که مردان هرجا باشند در حال مبارزه و مقاومت هستند و از آن طرف مردان نیز دلگرم به یک معنا بودند که با دل راحت خانواده را رها می‌کردند و می‌رفتند برای مقاومت و آن معنا چیزی نبود جز تاب‌آوری زنان و در نتیجه کودکان.

چهرقانی ادامه داد: همراه با خواندن این کتاب باید در مورد تاریخ اجتماعی و سیاسی و غیره فلسطین نیز بیشتر بدانیم چرا که جنگ تنها یک بعد نظامی ندارد بلکه به عنوان یک پدیده اجتماعی بر زندگی مردمان اثر می‌گذارد و تا ندانیم زیست مردم فلسطین بر چه مبنایی و تحت تاثیر چه عواملی چه تاریخی را پشت سر گذاشته بسیاری از نکات آمده در این کتاب برایمان روشن نخواهد شد. مثلاً وقتی در مورد موج شادی و غرور و افتخار بعد از نبرد الکرامه اردن در اردوگاه حرف می‌زند و به فاصله کمتر از دو سال شاهد آن رفتار حکومت اردن با فلسطینی‌ها هستیم باید بدانیم در این دو سال چه اتفاقاتی افتاده و جنبش فتح و یاسر عرفات چه مسیری را رفته یا وقتی به تفاوت زندگی مردمان کرانه باختری و الخلیل با مردمان اردوگاه می‌پردازد یا اگر در مورد گروه‌های مبارز با نحله‌های فکری مختلف اعم از ناسیونالیسم عرب، کمونیسم، اخوانی و … حرف میزند به چه نتیجه‌ای قرار است برسد.

در ادامه پروانه شکوری گفت: این کتاب از شکست اعراب از اسرائیل در جنگ ۶ روزه شروع می‌شود. شخصیت کودک کتاب به نام احمد از خاطرات ۵ سالگیش تعریف می‌کند که زمستان سخت و برف و باران و خانه‌ها را در بر می‌گیرد و بعد به خراب کردن خانه‌های فلسطینی‌ها در اردوگاه توسط اسرائیلی‌ها اشاره می‌کند برای اینکه خیابان عریض شود و سربازان رژیم بتوانند راحت‌تر گشت بزنند.

وی افزود: شاید اولین سوال برای ما این باشد که چرا شهید سنوار این کتاب را در سال‌های زندان نوشته؟ شهید سنوار می خواستند ما با زندگی مردم فلسطین آشنا بشویم ولی لازم است کتاب‌های تاریخ فلسطین را بخوانیم تا بهتر اتفاقات کتاب رو متوجه بشویم. در این کتاب یحیی السنوار در مورد شکل‌گیری حماس صحبت کردند و ما می‌بینیم نتیجه زحمات شیخ احمد یاسین که چقدر با قرآن مانوس بودند و در مسجد فعالیت می‌کردند و حس می‌کنیم چقدر این ها با ما نزدیک هستند و اگر مسلمان هستیم همه ما یک امت هستیم. هرکسی این کتاب را بخواند با مردم فلسطین همدل می‌شود و آخر داستان به این نتیجه می‌رسد که تنها راه حل، مقاومت است.



منیع: خبرگزاری مهر