تلاش کنگره مکتب گمنامی برای آشنایی مردم با خدمات وزارت اطلاعات


حجت‌الاسلام رضا طبیب‌زاده دبیر اجرایی کنگره مکتب گمنامی در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: شهدا و قهرمانان مربوط به وزارت اطلاعات و سربازان امام زمان (عج)، حوزه‌ای خیلی خاص در ادبیات پایداری و ادبیات انقلاب است که کمتر هم به آن توجه شده است. بیشتر آثاری که در حوزه ادبیات پایداری و انقلاب تولید شده‌اند، درباره فرماندهان و مجاهدان و شهدا یا نهایتش شهدای مدافع حرم بوده‌اند. اما این حوزه حوزه‌ای است که شاعران را با مضامین و مفاهیم مهم و تازه‌ای آشنا می‌کند. ضمن اینکه پاسداشت از این عزیزان در شعر و ادبیات کار مهمی است که این کنگره آن را در پیش گرفته است.

وی افزود: در موضوعات معمول در حوزه شعر پایداری با مرزهای جغرافیایی روبرو هستیم ولی درباره شهدای امنیت بیشتر با مرزهای تمدنی، فرهنگی و امنیتی روبرو هستیم. این موضوعات و افراد چون که بُعد جسمی و مادی ندارند، کمتر به آن توجه شده است. هم شاعران، هم اصحاب رسانه و هم فرهنگی‌ها و سیاستگذاران ادبی انقلاب اسلامی از این موضوع غفلت کرده‌اند. این کنگره می‌تواند برای درونی کردن مفاهیم مربوط به امنیت و یکپارگی و عِرق ملی و… کمک کننده باشد.

طبیب‌زاده در ادامه درباره کارگاه‌های استانی کنگره مکتب گمنامی گفت: برگزاری کارگاه‌های کنگره مکتب گمنامی دو دلیل دارد. یکی هدایت کردن شاعران به سمت جنبه‌های ادبی و ظرافت ادبی درباره این موضوع است؛ دیگری هم اینکه ممکن است مخاطبان وقتی از شهدای گمنام امنیت می‌گوییم، آنها را با شهدای گمنام یا مفقودالاثرهای دفاع مقدس اشتباه بگیرند؛ یعنی با شهدایی که پیکر آنها از جنگ برگشته اما نمی‌دانیم از چه خانواده و یا اهل کجا هستند. ما می‌خواستیم با برگزاری این کارگاه‌ها و توضیح چرایی برگزاری کنگره مکتب گمنامی به شاعران در کارگاه‌های استانی، یک مرز بین این موضوعات قائل شویم. همچنین در این کارگاه تلاش می‌کنیم شاعران را با نحوه کار این قهرمان‌ها و شهدا آشنا کنیم و بگوییم که این افراد چه نقش‌آفرینی‌های فرهنگی و زیستی در کشور ما دارند. با این آشنایی‌ها است که می‌توانند ارتباط بهتری با این موضوعات بگیرند و شعرهای بهتری بنویسند.

دبیر اجرایی کنگره مکتب گمنامی گفت: وزارت اطلاعات با درک جایگاه و تأثیر شعر و ادبیات، استقلال کامل و آزادی‌های ادبی را در اختیار عوامل کنگره مکتب گمنامی گذاشته است. ضمن اینکه در سال‌های گذشته اتفاق خوبی صورت گرفت و برخی مستندها که به امنیت و موضوع شهدای امنیت مربوط می‌شد، در کارگاه‌هایی که با هماهنگی وزارت اطلاعات شکل گرفته بودند، به شاعران ارائه می‌شد. با برگزاری این کارگاه‌های مشترک، خیلی از ابهام‌ها و سوءتفاهم‌هایی که درباره نحوه کار سربازان گمنام امام زمان (عج) وجود داشت، مرتفع می‌شدند. همچنین شاعران به کشف‌ها و مضامین شاعرانه می‌رسیدند.

طبیب‌زاده در پایان گفت: هر سال که از برگزاری این کنگره گذشته، واکنش‌ها به این کنگره بیشتر و بهتر بوده است. حتی سربازان گمنام امام زمان (عج) در وزارت اطلاعات نیز از آثار تولیدشده راضی هستند و خوشحال‌اند شعر امروز به این موضوعات مهم می‌پردازد. خداراشکر برگزاری این کنگره باعث شده به اندازه کوچکی از ایثارها و زحمات این عزیزان قدردانی شود و کار بزرگ آنها هم مورد توجه قرار بگیرد. خوشبختانه استقبال شاعران هم خوب بوده و امسال با مشارکت زیادی از سمت شاعران مواجه هستیم.



منیع: خبرگزاری مهر

کسی با کتاب عروض و قافیه شاعر نمی‌شود؛ دعواهای وحشتناک دهه‌های ۲۰ تا ۷۰


خبرگزاری مهر، گروه فرهنگ و ادب _ جواد شیخ الاسلامی: امروز ۱۹ دی سالروز تولد شاعر، منتقد و طنزپرداز اسماعیل امینی است که از پدر و مادری اهل خلخال واقع در استان اردبیل، در ۱۹ دی ۱۳۴۲ متولد شده است. امینی از آن دسته شاعران و منتقدان حوزه شعر است که ارتباط جدی و مستمر با شاعران جوان دارد. به همین دلیل بسیاری او را یکی از معلمان نسل تازه شاعران جوان می‌دانند.

از اسماعیل امینی کتاب‌های بسیاری در شعر، طنز، نقد ادبی و آموزش شعر منتشر شده است که «دکتربازی» مجموعه‌شعر طنز، «لبخند سعدی» نگاهی به طنزآوری در غزل سعدی، «جلسه شعر» آموزش شعر، «به زبان فارسی» روایت‌هایی از دل‌بستگی به فرهنگ، ادب و زبان فارسی از آن جمله هستند.

به بهانه تولد این شاعر به سراغش رفتیم و ضمن احوالپرسی، درباره آثار تازه و فعالیت‌های اخیرش گپ زدیم.

مشروح این گفتگو را در ادامه می‌خوانید؛

* آقای امینی، تولدتان مبارک! این روزها مشغول چه کاری هستید؟

از شما متشکر هستم که به یاد بنده بودید. شغل اصلی من درس دادن است و این روزها بیشتر مشغول تدریس هستم. البته در کنار تدریس، یک مقدار هم می‌نویسم. از آخرین کارهایی که کردم سه تا کتاب درباره آموزش وزن، قافیه و فنون شعری است که سعی کردم با زبان خیلی ساده مقدمات شعر را به شاعران نوقلم آموزش بدهم. این کتاب‌ها را نشر ایهام با اسم‌های «وزن شعر بیاموزیم»، «قافیه بیاموزیم» و «فنون شعر بیاموزیم» منتشر کرده است و از آنها استقبال خیلی خوبی هم شده است. خیلی جاهایی که کارگاه و دوره آموزشی می‌گذارند از این کتاب‌ها استفاده می‌کنند.

یک کتاب هم قبل از آن برای کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان نوشتم که اسمش «کارگاه شعر» است. این کتاب به عنوان منبع آموزشی برای مربی‌ها استفاده می‌شود. مربی‌های ادبی کانون این کتاب را می‌خوانند تا برای کودکان و نوجوانان تدریس کنند. در این کتاب تقریباً تمام مقدمات مربوط به شعر را به زبان خیلی ساده نوشته‌ام. کتاب خیلی پر زحمتی هم بود، چون باید همه مباحث شعر را به زبان ساده منتقل می‌کردم و به مربی‌های کانون کمک می‌کردم که بتوانند خیلی راحت شعر را آموزش ببینند و آموزش بدهند.

* در حوزه طنز هم کتاب آموزشی نوشته‌اید؟

بله. یک کتاب دیگر هم با عنوان «کارگاه طنز» کار کردم که آموزش طنز است و انتشارات روزبهان آن را چاپ کرده است.

* یک کتاب آموزشی دیگر درباره شعر دارید که نام آن «جلسه شعر» است و بیشتر مناسب شاعران جوان است. این‌طور که فهمیدیم در سال‌های اخیر به صورت جدی روی آموزش شعر به نسل جوان متمرکز بوده‌اید. دغدغه آموزش به نوجوانان و جوانان از کجا ریشه می‌گیرد؟

ما برای آموزش مبانی شعر و فنون شعری دو نوع کتاب داریم؛ گروهی کتاب‌های دانشگاهی هستند که خیلی به کار بچه‌هایی که کار خلاقه می‌کنند نمی‌آیند و بیشتر به درد پژوهشگران حوزه ادبیات می‌خورند. مثلاً کسی با کتاب‌های عروض و قافیه شعر را یاد نمی‌گیرد.

واقعاً با آموزش عروض نمی‌توانی شعر را یاد بگیری. به خاطر همین خلأ بود که تصمیم گرفتم در حوزه آموزش شعر متمرکز بشوم. به نظرم رسید ما باید منابعی داشته باشیم که هم از نظر علمی قابل اتکاء باشد و هم بتواند شعر را با زبان ساده و قابل فهمی به شاعران آموزش دهد.

* خودم هنوز با کتاب‌های عروض و قافیه را ارتباط برقرار نکرده‌ام! اکثر شاعران هم همین‌طور هستند؛ یعنی کتاب‌های عروض و قافیه کمکی به شاعر شدن آنها نکرده است.

بله. آقای دکتر شفیعی در یکی از کلاس‌هایش گفته بود عروض را ناموزونان اختراع کرده‌اند برای ناموزونان؛ چون آنکه موزون است، با عروض تغییری نمی‌کند. مرحوم دکتر حمیدی هم در کتاب عروضش نوشته بود عروض انتقام بی‌هنران است از هنرمندان!

واقعاً با آموزش عروض نمی‌توانی شعر را یاد بگیری. به خاطر همین خلأ بود که تصمیم گرفتم در حوزه آموزش شعر متمرکز بشوم. به نظرم رسید ما باید منابعی داشته باشیم که هم از نظر علمی قابل اتکاء باشد و هم بتواند شعر را با زبان ساده و قابل فهمی به شاعران آموزش دهد. ما الآن یک تعداد کتاب داریم که بعضی شاعران آنها را تنها با تکیه به تجربه خودشان نوشته‌اند؛ یعنی غالب آنها تکیه‌گاه علمی ندارد. علم افواهی است و فقط از این دهان به آن دهان چرخیده است. از این کتاب‌ها هم متاسفانه زیاد داریم. مثلاً یک عالم کتاب درباره شعر امروز و تفاوت شعر امروز با شعر کهن داریم که غالباً پر از غلط هستند. همین غلط‌ها را هم تمام کتاب‌ها پشت سر هم تکرار کرده‌اند.

* مثال هم می‌زنید؟

مثلاً فرض کن یک چیزی داریم به عنوان زبان امروز و زبان دیروز. یا اینکه یک‌بار نیما گفته که شعر کهن همه‌اش ذهنی بوده است و شعر امروز همه‌اش عینی است؛. این افراد همین جمله را مدام تکرار می‌کنند. بدون تحقیق و مطالعه، و بدون نگاه کردن و بررسی کردنِ نمونه‌های قدیم و جدید، همین جمله را مدام تکرار می‌کنند.

* در کتاب «جلسه شعر» هم به تعدادی از این مشهورات غلط اشاره کرده‌اید. درست است؟

بله. بخشی از این مشهورات غلط را نوشته‌ام، ولی هنوز در کتاب‌هایی که می‌نویسم به این مشهورات غلط اشاره می‌کنم. مثلاً می‌بینی فلان نویسنده در صفحه پنج کتابش مشخصه‌هایی برای شعر امروز معرفی کرده و گفته که شعر امروز این ویژگی‌ها را ندارد، ولی دقیقاً در صفحه بعد که نمونه‌های عالی شاعران برجسته را نوشته، دقیقاً همان ویژگی‌ها حضور دارند. من یک‌بار نوشتم لااقل کتاب خودتان را بخوانید. مثلاً فرض کنید گفته شعر امروز دیگر کلمات فشرده ندارد، یعنی به جای اگر از «گر» استفاده نمی‌شود؛ اما در صفحه بعدی از منزوی و سیمین و اخوان مثال زده و می‌بینی که در شعرشان از این کلمات استفاده کرده‌اند. نویسنده هم دقیقاً از همان بیت‌هایی استفاده کرده که نقض حرف خودش است! این می‌شود علم انتزاعی و بدون تحقیق که متاسفانه در این روزگار زیاد می‌بینیم و می‌شنویم و می‌خوانیم.

* همین مشهورات غلط است که باعث شده آموزش شعر را جدی بگیرید؟

بله. و مشهورات غلط و تجویزهای قطعی به شاعران جوان. ببینید ما وقتی که کار علمی می‌کنیم، نمی‌توانیم تجویز کنیم. ما باید جوانب یک موضوع را بررسی و معرفی کنیم. کسی که کتاب یا پژوهش ما را می‌خواند، خودش انتخاب می‌کند که این گونه کار کند یا آن گونه کار کند. اگر من آمدم و اصولی برای شعر گذاشتم و یک مسیر خاص را تجویز کردم و گفتم این پنج تا مشخصه از مشخصه‌های شعر امروز است و هرچه غیر از این است شعر امروز نیست؛ این دیگر منطقی نیست. بعضی از این دوستان تجویزهایی می‌دهند که به راحتی می‌شود آنها را نقض کرد.

این اطلاعات از کجا می‌آید که می‌گویند زبان شعر امروز این‌گونه است؟ مگر من نباید کتاب‌ها را بررسی کنم؟ مشخصه‌های شعر امروز که از تمایلات من نمی‌آید. من باید شعر منزوی و بهمنی و سیمین و بزرگان شعر امروز را بخوانم و بعد بگویم برآیند زبان شعر امروز، این‌هاست. به دلخواه من و شما هم نیست. بعضی‌ها به این نکته توجه نمی‌کنند. من تلاش کرده‌ام در آثاری که نوشته‌ام، کار تجویزی نکنم. من توصیف می‌کنم و منابع معتبر را معرفی می‌کنم، برای اینکه راه باز شود و شاعر بتواند خودش راهش را پیدا کند. یک کتابی هم اخیراً کار کردم که در حیطه طنز است. من به خاطر دلبستگی که به طنز دارم، کتاب «تاریخ طنز مطبوعاتی» را برای نوجوانان نوشته‌ام و اینجا هم سعی کرده‌ام که زبان خیلی ساده‌ای داشته باشد.

* جالب است اکثر کارهای شما برای نوجوانان و جوانان است.

در این کتاب گفته‌ام طنز مطبوعاتی چه پیشینه‌ای دارد و چه تغییراتی کرده است و چه گونه‌هایی داشت است. آیا فقط ستون‌نویسی بوده؟ سعی کردم این اطلاعات را با زبانی ساده و شیرین بنویسم که خسته‌کننده نباشد؛ چون خود موضوع یک موضوع علمی است. این کتاب هم به زودی در مجموعه کتاب‌های نشر نردبان درمی‌آید.

* با این‌همه مشغله تدریس و آموزش و نوشتن کارهای آموزشی، وقت می‌کنید شعر هم بنویسید؟

بله. من معمولاً خیلی زیاد شعر کار می‌کنم. اگرچه از شعرهای تازه، کمتر منتشر می‌کنم.

* پس چرا از شما کتاب شعر جدی یا غیرطنز چاپ نمی‌شود؟

دلیلش این است که من تا امروز بیشتر شعرهای طنزم را چاپ کرده‌ام. البته مجموعه بعدی که آماده دارم، شعرهای جدی من است که منتظر شرایط مناسب برای انتشار آن هستم. بگذریم از اینکه طنزهای من هم تقریباً جدی هستند!

آدم باور نمی‌کند که بعضی از این شاعرهای جوان تنها ۲۵ سال سن دارند و به این خوبی هم شعر می‌گوید. این به این معنی نیست که هر کتاب شعری که منتشر می‌شود کتاب خوبی است؛ نه، شعر معمولی و متوسط و ضعیف هم داریم. ولی خوشبختانه داریم شعرهای خیلی برجسته و خوبی از شاعران جوان می‌خوانیم و این شاعرها کم هم نیستند.

* شما از شاعران و اساتیدی هستید که ارتباط زیاد و مستمری با شاعران جوان دارید. به صورت مرتب شعر آنها را می‌خوانید و کتاب‌هایشان را نقد می‌کنید. به نظرتان وضعیت شعر جوان کشور چگونه است؟

این نکته‌ای که عرض می‌کنم اصلاً از روی خوشبینی نیست. واقعاً بعضی از این شاعران جوان خیلی خوب و عالی و حرفه‌ای دارند کار می‌کنند. شاید یک بخشی از آن به خاطر این است که دسترسی‌ها به منابع و اساتید بیشتر شده است. در گذشته و در روزگار جوانی ما، به اساتید شعرو شاعران خوب دسترسی نداشتیم. حتی وقتی به جلسات شعر می‌رفتیم، نمی‌گذاشتند شعر بخوانیم و باید فقط گوش می‌کردیم. الآن دسترسی زیاد شده، منابع زیاد شده و شاعران به هر کتاب و مقاله‌ای که بخواهند دسترسی دارند. یک دلیل دیگر برای رشد شعر جوان هم این است که مجموعه‌ای از دعواها و جنجال‌ها که از دهه بیست و سی خیلی رایج بود، تمام شده است.

در دهه بیست دعواهای وحشتناکی بود که تا دهه هفتاد هم ادامه داشت. امروز همه آنها آرام شده‌اند. آن می‌گفت غزل شعر نیست، این یکی می‌گفت نیمایی شعر ناقصی است، دیگری می‌گفت تو عرضه نداری شعر موزون بگویی و به خاطر همین سراغ شعر سپید رفته‌ای. بعد هم معلوم شد که همه این دعواها بیهوده بوده است. شعر یک ماهیتی دارد که جدا از این دعواها است. الآن مجموعه‌شعر درمی‌آید که می‌بینی غزل دارد، رباعی هم دارد، نیمایی هم دارد، شعر سپید هم دارد. یعنی یک شاعر همه گونه‌ها را می‌نویسد. اینکه این دعواها آرام شده، به خاطر این است که شعر به کار خودش می‌پردازد، به جای اینکه مشغول دعوا باشد.

* پس شما به شعر جوان‌ها باور دارید و آن را آینده‌دار می‌دانید. نه؟

بله. خیلی عالی است. آدم باور نمی‌کند که بعضی از این شاعرهای جوان تنها ۲۵ سال سن دارند و به این خوبی هم شعر می‌گوید. این به این معنی نیست که هر کتاب شعری که منتشر می‌شود کتاب خوبی است؛ نه، شعر معمولی و متوسط و ضعیف هم داریم. ولی خوشبختانه داریم شعرهای خیلی برجسته و خوبی از شاعران جوان می‌خوانیم و این شاعرها کم هم نیستند.

* غیر از نوشتن کتاب، انجمن یا کارگاه ندارید؟

چرا. دوشنبه‌ها در حوزه هنری جلسه‌ای دارم که موضوع آن طنز در شعر سبک هندی است. دوره قبل این کارگاه «طنز در بوستان» بود و قبل از آن هم «طنز در رباعی‌های عطار» را بررسی کردیم. جلسات طنز در شعر سبک هندی به تازگی شروع شده و فکر می‌کنم تا ۱۰ جلسه دیگر هم ادامه داشته باشد. انشاالله این دوره تمام بشود، قصد دارم رباعی‌های مولانا را از منظر طنز بررسی کنم.



منیع: خبرگزاری مهر

فراخوان هفتمین کنگره شعر، مناجات و نیایش «مواهب» منتشر شد


به گزارش خبرنگار مهر، فراخوان هفتمین کنگره ملی شعر، مناجات و نیایشِ «مواهب» با نگاه ویژه به مضامین و معارف «دعای سحر» به تازگی منتشر شده است.

شاعران برای حضور در این کنگره می‌توانند آثارشان را بدون محدودیت قالبی، برای دبیرخانه این کنگره ارسال کنند. هر شاعر می‌تواند حداکثر سه اثر برای کنگره مواهب ارسال کند.

طبق فراخوان این رویداد، جایزه آثار برگزیده در هر بخش، ۱۰ میلیون تومان می‌باشد که به همراه تندیس و لوح تقدیر به شاعران برتر اهدا می‌شود.

همچنین جایزه آثار شایسته تقدیر، مبلغ ۵ میلیون تومان به همراه لوح تقدیر خواهد بود.

تعداد افراد برگزیده و شایسته تقدیر به تشخیص هیئت داوران خواهد بود.

شاعران می‌توانند تا تاریخ ۱ بهمن ۱۴۰۳ آثارشان را از طریق نشانی اینترنتی https://survey.porsline.ir/s/dI9X4NJ2 برای دبیرخانه کنگره مواهب ارسال کرده و برای کسب اطلاعات بیشتر و دریافت بسته‌های محتوایی، به کانال ادبیات قم در ایتا به نشانی @adabqom مراجعه کرده و یا با دبیرخانه این کنگره تماس بگیرند.



منیع: خبرگزاری مهر